Жывая вера, ці Сардэчны спадарожнік жыцця

1 верасня — гэта: з новай восенню ўсіх, фантастычна прыгожай, неверагодна шыкоўнай; з новым годам — навучальным, з мелодыяй школьнага званка, кветкамі для настаўнікаў і з заўтрашнім Днём беларускага пісьменства!
Два непарыўна звязаныя паміж сабой паняцці — пісьменства і пісьменнасць. Карані і крона, гісторыя і культура, духоўнасць і «сардэчны спадарожнік жыцця» — кніга. Дарэчы, пра кнігі, з якімі «абстаяць справы таксама, як і з людзьмі. Хаця мы з многімі знаёмімся, але толькі некаторых выбіраем сабе ў сябры, у сардэчныя спадарожнікі жыцця», — з Фейербахам не паспрачаешся: сапраўды, гэта так. Кагосьці з «дружалюбнага акружэння» мы ведаем з дзяцінства, кагосьці адкрываем выпадкова, кагосьці — свядома, па праграме вучэбнай ці жыццёвай. Апошні варыянт сёння не ўяўляю без бясцэннага дару, які прафесіянальна і з любоўю рыхтуе і падносіць беларусам, і не толькі, выдавецтва «Беларуская энцыклапедыя імя Петруся Броўкі».
…Роўна год таму ў маёй асабістай бібліятэцы з’явіўся альбом малюнкаў Дзмітрыя Струкава — кніга з серыі «Энцыклапедыя рарытэтаў». У коле сяброў ён адзін з самых сардэчных і па змесце, і па форме, і па інфармацыйнасці, і па духоўнасці. Без перабольшвання, гэта твор мастацтва, дзякуючы якому сэрца робіцца больш відушчым і мудрым. Ужо дзялілася з чытачамі ўражаннямі пра выданне. А сёння скажу пра новую радасць, новае адкрыццё — «Жывая вера. Ветка». У хвіліны, калі душа просіць светлага-светлага ці калі хочацца падумаць пра бясцэнна вечнае, раскрываю гэту кнігу, чытаю пра Фёдара Шклярова — заснавальніка Веткаўскага музея  народнай творчасці, углядаюся ў лікі святых на рэпрадукцыях стараверскіх абразоў, стараюся прачытаць чыстыя пакорлівыя позіркі і дакранаюся-датыкаюся сэрцам і думкай да бясконцасці часу, да зорак і церняў, да непарыўнасці трыадзінства «учора-сёння-заўтра».
І Струкава, і Ветку, і Радзівілаў у іх гістарычнасці, быцці, у шчодрым ракурсе ведання, а для многіх, магчыма, і знаёмства, прывяла ў нашы дамы «Беларуская энцыклапедыя імя Петруся Броўкі» літаральна на працягу года ці трохі больш. А дагэтуль былі энцыклапедыя «Рэспубліка Беларусь», «Суверэнная Беларусь», «Памяць Беларусі», «Старадаўнія сядзібы Берасцейшчыны», «Гісторыя беларускай кнігі», слоўнікі (апошні трохтомны беларуска-рускі) і мноства іншых кніг, «на кожны дзень» і для душэўных пасядзелак сам-насам з узвышаным і зямным.
Год кнігі для майго любімага выдавецтва не абмяжоўваецца календаром-2012. Год кнігі для яго ў заўсёдным працягу. І як жа прыемна, што выданні «броўкаўцаў» адзначаюцца самымі высокімі ўзнагародамі ў нашай краіне (напрыклад, прэміяй Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь «За духоўнае адраджэнне» (2010), Гран-пры ў намінацыі «Трыумф» Нацыянальнага конкурсу «Мастацтва кнігі»…) і на міжнародных кніжных выставах. Гэта заслужаны дадатак да чытацкага прызнання і запатрабаванасці. Я не прамяняю кнігу ў класічнай форме (папяровую, у вокладцы) на электронную версію. Люблю адчуваць пальцамі старонкі, гартаць іх і беспамылкова вяртацца на патрэбную, прачытаную раней, калі штосьці трэба ўдакладніць. Люблю пах паперы. Люблю прачынацца і бачыць на тумбачцы томік, які чытала на ноч. Любімыя пісьменнікі ўваходзяць у дамы іх прыхільнікаў маленькімі томікамі і вялікімі фаліянтамі, зборнікамі і поўнымі зборамі сачыненняў — кнігамі.
Гісторыя, культура, пісьменства, прамова пра мову, фальклор, класіка і сучаснасць, ляхавіцкі строй, саматканыя коўдры і андаракі, вышываныя ручнікі, валошкавыя ўзоры. Побач Нясвіж з радзівілаўскай культурнай спадчынай, якую аднаўляем мы, беларусы, у ХХІ стагоддзі, побач Слуцк, адкуль родам знакамітыя слуцкія паясы, побач Мір і Навагрудак… А на нашай Ляхавіччыне ёсць Грушаўка — рэйтанаўскія мясціны, Рэпіхаўскі парк, звязаны з імем Чачота, Флер’янова, дзе на пачатку мінулага стагоддзя на літаратурныя вечарыны да тутэйшых гаспадароў Бохвіцаў з’язджаліся пісьменнікі, паэты і артысты, дзе і сёння расце дуб, пасаджаны Элізай Ажэшка… Бясцэнную спадчыну продкаў захоўваюць іх нашчадкі. Ці заўсёды дастаткова трапятліва і беражліва?.. Калі гэта датычыць нашай зямлячкі, дырэктара выдавецтва «Беларуская энцыклапедыя імя Петруся Броўкі» Таццяны Бяловай, адкажу адназначна і без ваганняў: так! Зайдзіце ў бібліятэку і пазнаёмцеся з унікальнымі кніжнымі навінкамі, у выхадных даных якіх значыцца гэта выдавецтва. Вы трапіце ў непаўторны, захапляльны, чароўны свет не кніжкі — кнігі, у якой занатаваны час.
Свая бібліяграфія і культураграфія ёсць і ў назвах вуліц нашага маленькага гарадка: Скарыны, Купалы, Чэхава, Чарота, Горкага, Лермантава, Пушкіна, Міхаіла Пташука, Генадзія Цітовіча, завулак Еўлашоўскага.
Дарэчы, і ў даўнейшай гісторыі пісьменства, і ў сённяшнім жыцці газетны друкаваны радок таксама быў і ёсць. Спадзяюся, што будзе.

Полацк і Тураў двойчы, Навагрудак, Нясвіж, Орша, Пінск, Заслаўе, Мсціслаўль, Мір, Камянец, Паставы, Шклоў, Барысаў, Смаргонь, Хойнікі, Ганцавічы былі сталіцамі Дня беларускага пісьменства. Заўтра гэту эстафету прымае Глыбокае.
Са святам!

Вольга БАРАДЗІНА.